Galenus. De anatomicis administrationibus (De anat. administr.) [n° 011 Fichtner] [GalLat]

Περὶ ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων
Pratiques anatomiques
Anatomical Procedures (AA)
Garofalo, 1986; Garofalo, 2000.
De anatomicis administrationibus, 1821, vol. 2, p. 215-731. urn:cts:greekLit:tlg0057.tlg011.verbatim-lat1
Simon, 1906 (deu); Singer, 1956 (eng); Duckworth, 1962 (eng); Garofalo, 1991 (ita); López Salvá, 2022 (spa).

De anatomicis administrationibus, 5.1, ed. Kühn, 1821, vol. 2, p. 475-485. urn:cts:greekLit:tlg0057.tlg011.1st1K-grc1:5.1

ΓΑΛΗΝΟΥ ΠΕΡΙ ΑΝΑΤΟΜΙΚΩΝ

ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΝ Ε.

1. Ἐφεξῆς δ’ ἂν εἴη τοῖς εἰρημένοις τὰς
2. ὠμοπλάτας χωρίσαι τοῦ θώρακος ὑπὲρ τοῦ φανῆναι τοὺς
3. τὴν ἀναπνοὴν ἐργαζομένους ἅπαντας μῦς. ἐξετασθήσεται
4. δ’ ἐπὶ τῆς ἑτέρας αὐτῶν ὁ λόγος, ἐχουσῶν ἅπαντα ἀλλήλαις
5. τὰ αὐτά. τὸ τοίνυν δέρμα τὸ περὶ τοῖς στήθεσιν
6. ἀποδείραντα τῶν ὑποκειμένων ἐπισκέπτεσθαι χρὴ πρῶτον
7. αὐτόθι μῦν ἐπιπολῆς τῶν ἄλλων, ἀρχόμενον μὲν ἀπὸ τῆς
1. παρὰ τῶν τιτθῶν χώρας, λοξὸν δ’ ἀνατεινόμενον ἐπὶ τὴν
2. κατ’ ὦμον διάρθρωσιν. οὗτος ὁ μῦς κατὰ δάρσιν ἀπολύεται
3. τῶν ὑποκειμένων· ὀνομάζουσι δ’ οὕτως, ὅταν οἶον ἀράχνια
4. ἄττα λεπτὰ πάνυ πολλὰ συνάπτῃ πρὸς ἄλληλα τὰ δερόμενα
5. σώματα. διὸ, κᾂν ἐπὶ ζῶντος τοῦ ζώου διαλύῃς
6. αὐτὰ, τὴν ἐπιφάνειαν ἑκατέρων ἀποσώζει τὴν ἰδίαν ὁμαλήν
7. τε καὶ λείαν, οὐδαμόθεν διασπωμένην ἢ ἑλκομένην· ὡς ἔν
8. γε τοῖς συμπεφυκόσι καὶ μάλιστα μυσὶν ἡ διαίρεσις ἑκατέρῳ
9. τῶν χωριζομένων ἕλκος ἐργάζεται. καὶ μέντοι καὶ δεῖται
10. πρὸς τὸ χωρισθῆναι σμίλης μὲν πάντως ταῦτα· τὰ δ’
11. ὑπὸ τῶν ἀραχνοειδῶν διαφύσεων συνεχόμενα καὶ τοῖς
12. δακτύλοις αὐτάρκως ἀποχωρίζεται. σοὶ μέντοι βέλτιον ἀνατέμνοντι
13. χρῆσθαι σμίλῃ καὶ πρὸς ταῦτα χάριν τοῦ θεάσασθαι
14. τὸ πραττόμενον· ἐν γὰρ τῷ τοῖς δακτύλοις δέρεσθαι
15. κατακρύπτεται τῶν χωριζομένων σωμάτων ἡ ἀκριβὴς ὄψις.
16. ἄμεινον οὖν, ἀνατείνοντα τῶν ὑποκειμένων τὸ χωριζόμενον,
17. ἀποδέρειν αὐτὸ διὰ τῆς σμίλης. ἐπιτηδειότεραι δὲ πρὸς
1. τοῦτο αὐτῶν αἱ μύρσιναι. καὶ τοίνυν οὕτω χρὴ καὶ αὐτὸν
2. τοῦτον τὸν μῦν, τὸν ἀπὸ τῶν νόθων πλευρῶν ἀναφερόμενον,
3. ἀποχωρίζειν τῶν ὑποκειμένων σωμάτων, ἀγκίστρῳ μὲν
4. πρῶτον ἀνατείνοντα τὸ πέρας αὐτοῦ τῶν ἰνῶν, ἀποδέροντα
5. δὲ ἀτρέμα τὴν πρώτην. ἀκριβέστερον γὰρ ἔσφιγκταί τε καὶ
6. πεπίληται καὶ συνῆπται τοῖς ὑποκειμένοις σώμασιν ἡ ἀρχὴ
7. τοῦ μυὸς, ἤπερ τὰ ἄλλα σύμπαντα ταῦτα. ἀπολυθείσης δὲ
8. ταύτης, θαῤῥῶν ἤδη τὸν μὲν μῦν αὐτὸν ἀνατείνειν, ἀπὸ
9. δὲ τῶν ὑποκειμένων σωμάτων χωρίζειν τε τῇ σμίλῃ, καὶ
10. τοῦτο πράττειν, ἄχρις ἂν ἐπὶ τὴν κατὰ τὸν ὦμον ἀφίξῃ
11. διάρθρωσιν. ἔνθα καταθεώμενος εἴτ’ οὖν αἰωρούμενον εἴτ’
12. ἐπικείμενον τοῖς ταύτης σώμασι τὸν ἀνατετμημένον μῦν, ἐφ’
13. ἕτερον ἀφικνοῦ μῦν πολλῷ τούτου μείζονα, πρὸς μὲν τὴν
14. αὐτὴν ἀναφερόμενον διάρθρωσιν, ἐκφυόμενον δ’ ἐξ ὅλου τοῦ
15. στέρνου καὶ τὸν τιτθὸν ἐπικείμενον ἔχοντα. διφυὴς δέ
16. πως ὁ μῦς οὗτός ἐστιν, ἐπαλλαττομένων αὐτοῦ τῶν ἰνῶν
17. πρὸς ἀλλήλας ὁμοίως τῷ χ γράμματι. τὰς μὲν γὰρ ἀπὸ
18. τῶν ταπεινοτέρων τοῦ στέρνου μερῶν πρὸς τὸ τῆς διαρθρώσεως
19. ὑψηλότερον ἀναφερομένας ἔχει, τὰς δ’ ἀπὸ τῶν ὑψηλοτέρων
1. πρὸς τὸ ταπεινότερον ἐγκλινομένας. ἔνθα δὲ μάλιστα
2. παραπλησίως ταῖς γραμμαῖς τοῦ χ γράμματος αἱ ἶνες τοῦ
3. μυὸς ἀλλήλας τέμνουσι, τὸ κατὰ τὴν μασχάλην ἐστὶ σαρκῶδες.
4. ἡ γάρ τοι κοιλότης ἡ κατὰ τοῦτο τὸ χωρίον ὑπὸ
5. δυοῖν γεννᾶται μυῶν, ἑνὸς μὲν τοῦ νῦν ἡμῖν ἐν τῷ λόγῳ
6. προκειμένου, δευτέρου δὲ τοῦ παρατεταμένου ταῖς πλευραῖς,
7. ὑπὲρ οὗ μετ’ ὀλίγον εἰρήσεται. τὸν τοίνυν μῦν τὸν ἐκ τοῦ
8. στέρνου παντὸς ἐκφυόμενον ἔνεστι φάναι δύο συμφυεῖς
9. ὑπάρχειν, οὐχ ἕνα, διά τε τὴν εἰρημένην ἐπάλλαξιν τῶν
10. ἰνῶν καὶ τὴν τῆς ἐνεργείας διαφοράν. αἱ γὰρ ἀπὸ τῶν
11. ὑψηλοτέρων τοῦ στέρνου μερῶν ἶνες ἀρχόμεναι προσάγουσι
12. τῷ θώρακι τὸν βραχίονα μὴ κατασπῶσαι κάτω, τῶν ἑτέρων
13. ἰνῶν λοξοτέραν αὐτοῦ τὴν κίνησιν ἐργαζομένων ἐπὶ τὰ κάτω
14. μέρη. νόησον γάρ μοι τέτταρας κινήσεις ἐφεξῆς ἀλλήλων,
15. ἃς ἐθεάσασθε πολλάκις ἐμοῦ δεικνύντος. ἔστω δ’ ἐν αὐταῖς
16. πρώτη μὲν ἡ τοῦ βραχίονος ἐπὶ τὸν θώρακα φορὰ,
17. συναγομένου κατὰ τοῦτο τὸ σχῆμα τοῦ προκειμένου μυὸς ἐν
18. τῷ λόγῳ καὶ, ὡς ἂν εἴποι τις, ἀφαιρουμένου. δευτέρα δὲ
1. ταύτην ἐκδεχομένη κίνησίς σοι νοείσθω, προσάγουσα μὲν ἐπὶ
2. τὸν θώρακα τὸ τοῦ βραχίονος ὀστοῦν ἅμα ταῖς περικειμέναις
3. αὐτῷ σαρξὶ, παρεγκλίνουσα δ’ ἀτρέμα ἐπὶ τὸ κάτω.
4. τούτων τῶν κινήσεων ἡ μὲν προτέρα διὰ τῶν ὑψηλοτέρων
5. τοῦ μυὸς ἰνῶν, ἡ δευτέρα δ’ ὑπὸ τῶν ταπεινῶν. διαδέχεται
6. δ’ αὐτὰς ἑτέρα τρίτη κατὰ τὴν τοῦ πρώτου μυὸς
7. ἐνέργειαν, ἣν ἀπὸ τῶν παρὰ τὸν τιτθὸν ἔφην ἄρχεσθαι
8. χωρίων. ἄλλη δ’ ἐστὶ τετάρτη κίνησις τοῦ βραχίονος, ταῖς
9. πλευραῖς τοῦ θώρακος παρατεινομένου μακροῦ. διττὴ δ’
10. ὑπάρχει καὶ ἥδε· μία μὲν ἐκδεχομένη τὴν τοῦ πρώτου μυὸς,
11. ἐπαμφοτερίζουσά πως ἔτι, καὶ οἷον μικτή τις ἔκ τε τῆς ἐπὶ
12. τὰ στήθη προσαγωγῆς καὶ τῆς ἐπὶ τὰς πλευρὰς θέσεως·
13. ἑτέρα δ’ ἀκριβῶς παρατείνουσα ταῖς πλευραῖς τὸν βραχίονα
14. κατ’ ὀρθὴν ἀπαρέγκλιτον εὐθεῖαν γραμμὴν, ἄνωθεν κάτω
15. τεταμένην. ἑκατέρας δὲ τῶν εἰρημένων ἴδιος ἐξηγεῖται
16. μῦς, τῆς μὲν ἑτέρας αὐτῶν, ἣν ἐπαμφοτερίζειν ἔφην, ὁ ἐπιπολῆς
17. ὑπὸ τῷ δέρματι, ὁ μικρὸς, ὃν ἡμεῖς εὕρομεν· εἰρήσεται
18. δὲ ὑπὲρ αὐτοῦ μετὰ βραχύ· τῆς δ’ ἑτέρας ὁ μέγιστος 
1. τῶν ταύτῃ μυῶν, ὃν ἀρτίως ἔφην ἅμα τῷ κατὰ τὸ
2. στέρνον ἐργάζεσθαι τὸ κοῖλον τῆς μασχάλης. εὐτραφέστατοι
3. δὲ μάλιστά εἰσιν ἐπὶ τῶν γυμναστικῶν οἱ δύο μύες οὗτοι
4. καὶ σαφεῖς ἐναργῶς. ἀλλὰ περὶ μὲν τοῦ κάτωθεν ἀναφερομένου
5. κατὰ τὸν ἑξῆς λόγον ἐρῶ. νῦν δὲ ἐπάνειμι πρὸς
6. τοὺς ἀπὸ τῶν τιτθῶν ἐπὶ τὴν τοῦ βραχίονος ἰόντας κεφαλὴν,
7. ὧν τὸν μὲν πρῶτον ἔφην ἅμα τῷ κατὰ τὸ στέρνον
8. ἐργάζεσθαι τὸ κοῖλον τῆς. μασχάλης ἀπὸ τῶν κατὰ τὰς
9. νόθας πλευρὰς ἄρχεσθαι πλησίον τῶν ὑποχονδρίων,
10. οὐ πόῤῥω που τοῦ τιτθοῦ, ταπεινῆς μὲν ἀγωγῆς αἴτιον
11. ὑπάρχοντα τῷ βραχίονι· τούτῳ δ’ ἐφεξῆς ἕτερον μῦν, ἀξιόλογον
12. τὸ μέγεθος, ἐπαλλαττόμενον ταῖς ἰσὶ, διφυῆ πως
13. ὑπάρχοντα, καὶ διὰ τοῦτο ἄν τινι μηδένα μῦν εἰκότως
14. εἶναι νομισθησόμενον, ἀλλὰ δύο συμφυεῖς. ὀνομαζέσθω δ’ οὖν
15. ἡμῖν ὁ μῦς οὗτος ἐν τοῖς αὖθις λόγοις τῶν ἀπὸ τοῦ στήθους
16. μέγιστος. ὑπόλοιπος δὲ τρίτος ἄλλος μῦς ἐστιν, ὅταν ὁ προειρημένος
17. ἀνατμηθῇ, τότε φανερὸς γινόμενος. ἐκφύεται δὲ καὶ
18. οὗτος ἐκ τοῦ στέρνου, καθὸ συναρθροῦνται πρὸς αὐτὸ ἡ δευτέρα
19. καὶ τρίτη καὶ τετάρτη καὶ πέμπτη καὶ ἕκτη πλευρὰ,
1. προσαγωγῆς ὑψηλοτάτης αἴτιος τῷ βραχίονι. μετὰ τοῦτον
2. γοῦν ἐστιν ὁ παρὰ τὴν ὑψηλὴν πλευρὰν τῆς ὠμοπλάτης
3. ἀνατείνων ἐναργῶς ἤδη τὸν βραχίονα. προελομένῳ δή σοι
4. χωρίσαι τοῦ θώρακος τὴν ὠμοπλάτην, ὅπερ ἐξ ἀρχῆς προὔκειτο,
5. πρῶτος μὲν ἀνατμητέος ὁ ἀπὸ τῶν νόθων πλευρῶν
6. ἀναφερόμενος ἄχρι τῆς διαρθρώσεως· ἐφεξῆς δὲ ὁ μέγας,
7. ὁ τοῦ στέρνου παντὸς ἐκφυόμενος, οὗ μέρος ἔφαμεν εἶναι
8. τὸ κατὰ τὴν μασχάλην σαρκῶδες· εἶτα τρίτος, ὑπὲρ οὗ νῦν
9. διῆλθον, ὑπὸ τῷ δευτέρῳ κρυπτόμενος. αὐτὸς μὲν γὰρ ὁ
10. δεύτερος ἐξ ἅπαντος τοῦ στέρνου πέφυκεν· ὁ τρίτος δὲ
11. οὐκ ἐκ τῆς κατὰ τὴν πρώτην πλευρὰν συναρθρώσεως, οὔτ’
12. ἐκ τῆς κατὰ τὴν ἑβδόμην, ἀλλ’, ὡς εἴρηται πρόσθεν, ἐκ
13. τῆς μεταξὺ χώρας τοῦ στέρνου, καθ’ ἣν ἡ δευτέρα καὶ
14. τρίτη καὶ τετάρτη καὶ πέμπτη καὶ ἕκτῃ συναρθροῦται
15. πλευρά. διὰ τοῦτ’ οὖν ὁ μὲν δεύτερος, ὅσπερ καὶ μέγιστός
16. ἐστιν, ὅλῳ παρατείνεται τῷ μήκει τῆς κλειδὸς, τρίγωνός
17. πως ὑπάρχων. αὕτη γὰρ ὑψηλοτάτη τῶν ὁριζουσῶν
18. αὐτόν ἐστι γραμμῶν, ἐγκαρσίαν ἔχουσα θέσιν· ἡ δὲ κατὰ
1. τὸ στέρνον ἔκφυσις ὀρθία γραμμὴ τοῦ τριγώνου σχήματός
2. ἐστι· λοιπὴ δ’ ἡ τρίτη ταύτας ἐπιζεύγνυσιν. ὁ δ’ ὑπ’
3. αὐτῶν μῦς ὁ ὑψηλὸς τρίγωνος μέν ἐστι καὶ αὐτὸς, ἀλλ’
4. οὔτε ὀρθογωνίῳ τριγώνῳ προσέοικεν, ὥσπερ ὁ δεύτερος,
5. ἀλλ’ ἀμβλυγωνίῳ μᾶλλον, ἰσχυρότερός τ’ ἐστὶ πολλῷ τοῦ
6. δευτέρου. τελευτῶσι δ’ ἅπαντες οἱ εἰρημένοι τρεῖς μύες
7. εἰς τένοντας πλατεῖς ἐμφυομένους τῷ βραχίονι. ἀλλ’ ὁ μὲν
8. τοῦ μεγάλου μυὸς ταπεινοτέραν ἔχει τὴν ἔμφυσιν, ὀρθίαν
9. κατὰ τὸ μῆκος τοῦ βραχίονος ὑποκάτω τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ,
10. διττὴν ὑπάρχουσαν ὡσαύτως ὅλῳ τῷ μυΐ. τὸ μὲν γὰρ
11. ἀπὸ τῆς ταπεινοτέρας αὐτοῦ μοίρας τὴν εἰς τὸν βραχίονα
12. κατάφυσιν ἐκ τῶν ἔνδον ποιεῖται, θατέρου τοῦ τῶν ὑψηλοτέρων
13. μερῶν ἀφωρμημένου ἐκ τῶν ἔξω. νευρωδεστέρου μέν
14. πως πρώτου λεχθέντος μυὸς τένων ὑμενώδης τε καὶ λεπτὸς
15. γιγνόμενος ἐπ’ αὐτὴν ἀναβαίνει τὴν διάρθρωσιν, ἵνα πέρ
16. εἰσιν αἱ τῆς κοιλότητος ὀφρύες, ἃς κατείληφεν ἡ μέση κεφαλὴ
17. τοῦ κατὰ τὸν βραχίονα μυὸς τοῦ προσθίου. τοῦ
18. τρίτου δ’ ὁ τένων ἐπ’ αὐτὸ τὸ ὑψηλότατον ἀνέρχεται τῆς
1. κεφαλῆς τοῦ βραχίονος, ἐμφυόμενος μάλιστα κατὰ τοῦτο τῷ
2. περιέχοντι τὴν διάρθρωσιν ὑμενώδει συνδέσμῳ. τοὺς μὲν
3. δὴ τρεῖς τούσδε μῦς ἀνατεμόντι σοι μέχρι τῆς διαρθρώσεως
4. ἀποκεχώρισται τῶν κατὰ τὰ στήθη μερῶν ἡ ὠμοπλάτη.
5. συνέχουσι δὲ αὐτὴν ἔτι πρὸς τὰ πλάγια μέρη τοῦ θώρακος
6. οἱ κάτωθεν ἀναφερόμενοι δύο μύες. ὧν ὁ ἕτερος ἐπιπολῆς
7. ὁ λεπτὸς ἐξ ὑμένων δή τινων γεννᾶται, συνημμένων τῷ
8. κατὰ τοὺς λαγόνας δέρματι, τὴν πρώτην ἔκφυσιν ἐχόντων
9. ἀπὸ τῶν κατ’ ὀσφὺν σφονδύλων· ἐντεῦθεν δὲ κατὰ βραχὺ
10. σαρκωδῶν ἐπιστρεφομένων ἰνῶν, ἡ γένεσις αὐτῷ. τῷ δ’
11. ἑτέρῳ τῶν κάτωθεν ἀναφερομένων μυῶν, τῷ μεγάλῳ, τὴν
12. ἀρχὴν καὶ τούτῳ τοὺς κατὰ ῥάχιν ἔχοντι σπονδύλους, καὶ
13. μάλιστα τοὺς κατὰ τὰς νόθας πλευρὰς, πρὸς τὴν τῆς ὠμοπλάτης
14. βάσιν οὐ μικρὰ κοινωνία. κατὰ δάρσιν μὲν γὰρ
15. ἀπολύεται· πρὶν δ’ ἐπιχειρεῖν δέρειν αὐτὸν, ἀκριβῶς συνέχεται
16. πρὸς τοὺς ταύτῃ μῦς, ὡς συμπεφυκέναι νομίζεσθαι.
17. καὶ γράφοντάς γε τοὺς ἀνατομικούς ἐστιν εὑρεῖν ἐνίοτε
18. καὶ ἡμᾶς ὀνομάζοντας, ἐπιπεφυκέναι τὸν μῦν τόνδε τῷδε,
1. καίτοι ἀποδέρεσθαι δυνάμενον. ἔστι γὰρ τῷ γένει σύμφυσις
2. καὶ ἡ τοιαύτη κοινωνία· τῷ δ’ εἶναι λεπτὰς τὰς ἶνας,
3. ἥ τε περιγραφὴ σώζεται τῶν κατὰ δάρσιν ἀπολυθέντων,
4. ἕλκωσίς τ’ οὐδεμία καταλείπεται. κατὰ ταύτην οὖν τὴν
5. συνήθειαν ὁ μέγας οὗτος μῦς, ὑπὲρ οὗ νῦν ποιοῦμαι τὸν
6. λόγον, ἀμφοτέροις λέγεται συμπεφυκέναι, τῷ τε θώρακι
7. καὶ τῇ βάσει τῆς ὠμοπλάτης, ἀποδέρεσθαι δυνάμενος αὐτῶν.
8. ἔστι δ’ ἐκ τῆς ῥάχεως ἡ ἔκφυσις αὐτοῦ συνεχὴς θατέρῳ
9. μυῒ τῶν ὀπισθίων τῆς ὠμοπλάτης, τῷ ταπεινοτέρῳ.
10. καθὸ γὰρ ἐκεῖνος παύεται, τὴν κορυφὴν τῆς ἐκφύσεως ὁ
11. μῦς οὗτος λαμβάνει, τῇ κατ’ αὐτὸν μοίρᾳ τοῦ ῥαχίτου
12. μυὸς ἐπιβεβλημένος. τοὺς τοίνυν προκειμένους ἐν τῷ λόγῳ
13. τῷδε δύο μῦς τοὺς ἐκ τῶν κάτω μερῶν ἀναφερομένους ἐπὶ
14. τὸ τοῦ βραχίονος, ὀστοῦν ἀνατέμνειν μὲν, ὡς εἴρηται, κάτωθεν
15. ἀρχόμενον, ἀκολουθήσαντα δ’ ἄχρι τῆς ἐμφύσεως,
16. ἣν διὰ τένοντος πλατέος ὁ ἕτερος αὐτῶν ὁ μέγας εἰς τὸν
17. βραχίονα ποιεῖται, κατασπᾷν ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἄμεινον, ἕνεκα
18. τοῦ γνωσθῆναι σαφῶς τὴν ἐνέργειαν αὐτοῦ. καταφυόμενος 
1. γὰρ ὀλίγον κάτωθεν τῆς κεφαλῆς τοῦ βραχίονος ἐπισπᾶται
2. κάτω πρὸς τὰς πλευρὰς αὐτόν. τούτῳ μὲν οὖν τῷ μυῒ τῶν
3. μεγίστων ὄντι καὶ ὁ τένων ἐστὶν ἰσχυρός τε ἅμα καὶ μέγας,
4. ἐγγὺς τῷ μεγάλῳ τῷ ἀπὸ τοῦ στέρνου μυῒ τὴν ἔμφυσιν
5. ἔχων ἐκ τῶν ἔνδον αὐτοῦ μερῶν. τῷ δ’ ἑτέρῳ τῷ
6. μικρῷ καὶ ὁ τένων μικρός ἐστιν, ἐποχούμενος τοῖς προειρημένοις
7. τένουσιν ἐν τῷ κατὰ τὴν μασχάλην χωρίῳ, καὶ
8. διὰ βραχυτάτης δὲ λαβῆς ἐμφυόμενος τῷ βραχίονι. πρόσεχε
9. δ’ αὐτοῦ τῇ πρώτῃ γενέσει, κατὰ τοὺς λαγόνας γινομένῃ,
10. μήπως ἐνταῦθα διασπάσας τοὺς ὑμένας ἐξαπατηθῇς
11. ὁμοίως τοῖς πρὸ ἡμῶν, ὡς παριδὼν ὅλον τὸν μῦν ἰσχνὸν
12. ὄντα.

Cliquer un n° de page pour en afficher l’image